Cá cơm khô là cá gì ? Nấu món gì ngon ?

Cá cơm khô là loại động vật có kích thước nhỏ tuy nhiên lại có hương vị thơm ngon vô cùng đặc trưng. Chúng được sử dụng phổ biến tại hầu hết các bữa cơm hàng ngày trong gia đình người Việt Nam. Cũng như nhiều dòng sản phẩm khác rất đa dạng về chủng loại, cá cơm có nhiều loại khác nhau.Vậy hãy cùng NavaFood tìm hiểu những thông tin về dòng sản phẩm này và một vài gợi ý chế biến món ăn nhé!

Giá trị dinh dưỡng của khô cá cơm

Môi trường sống chủ yếu của cá cơm thường tại nước mặn, có một số loại sống trong vùng nước ngọt nhưng chúng chỉ chiếm số ít,do kích thước nhỏ bé nên thường sống theo thành bày đàn thức ăn chủ yếu là những sinh vật phù du dưới biển.Loài cá này rất đa dạng và chủng loại cũng rất nhiều. Hầu như chúng có mặt ở khắp các vùng biển trên thế giới thế giới.

Cũng như nhiều loại hải sản khác. Đây là loài động vật có rất nhiều giá trị dinh dưỡng, tiêu biểu có thể kể đến như: axit omega-3, các protein và đa dạng các khoáng chất để giúp duy trì sức khoẻ tốt.Hàm lượng các chất sắt, magie, phốtpho,kali, natri, kẽm có trong chúng cũng tương đối cao. Cá cơm được xem như một nguồn giàu vitamin C, B12, B6, A, E và K, các loại thiamin, riboflavin, niacin, folate, chứa các chất béo và cholesteron tốt..

Lợi ích sức khoẻ khi ăn cá cơm khô

• Do trong loại cá này chứa một lượng chất béo không bão hoà đa làm giảm các nguy cơ xơ vữa động mạch, giảm các loại cholesteron có hại, cho nên sức khoẻ tim mạch sẽ được cải thiện rất nhiều nếu bạn sử dụng chúng.
• Sức khoẻ về xương cũng được cải thiện đáng kể do các vitamin và khoáng chất được tìm thấy trong cá cơm cung cấp nhiều lợi ích cho sức khoẻ. Nổi bật là canxi và vitamin A làm cho xương, răng chắc khoẻ ngăn ngừa các bệnh lý về xương, cải thiện tình trạng loãng xương ở người lớn tuổi.
• Do giàu vitamin A nên sử dụng loại thực phẩm này rất tốt cho mắt, giúp sức khoẻ mắt được tăng cường,ngăn ngừa thoái hoá điểm vàng, ngăn ngừa tình trạng đục thuỷ tinh thể, giúp bổ trợ mắt sáng hơn, cải thiện tình trạng cận thị.
• Ngoài ra sử dụng cá cơm còn giúp tái tạo và lưu thông máu trong cơ thể, bởi hàm lượng sắt có trong loại cá này cũng tương đối, các vitamin B12 và giàu niacin giúp cho hệ thần kinh luôn khoẻ mạnh, hạn chế các bệnh đau đầu, trầm cảm, mệt mỏi, mất trí nhớ…
• Mặt khác loại cá này được đánh bắt tự nhiên ít có điều kiện tiếp xúc với các loại hoá chất độc hại nên có thể hoàn toàn yên tâm rằng sử dụng loại này rất đảm bảo an toàn cho sức khoẻ con người.

Nói tóm lại đây thực sự là một nguồn thực phẩm vô cùng dinh dưỡng, phù hợp với mọi lứa tuổi nếu sử dụng với một hàm lượng phù hợp và vừa phải. Có nhiều nghi thị và câu hỏi cho việc ăn cá cơm biển có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nhỏ? Bơi như chúng ta đã biết cá biến thường có chứa một lượng thủy ngân. Tuy nhiên bạn hãy đừng lo lắng nhé, bởi nếu chỉ sử dụng với một lượng phù hợp và vừa phải, nó hoàn toàn tốt cho sức khỏe. Bằng chứng là những quốc gia châu Á với nền văn minh phát triển như : Nhật Bản, Hàn Quốc đều sử dụng loài cá cơm nhỏ trong những bữa ăn của trẻ nhỏ nhằm kích thích sự phát triển của xương và não bộ cho trẻ nhỏ đấy.

Quy trình đánh bắt, chế biến khô cá cơm chất lượng

Để làm ra một mẻ khô cá thì nguyên liệu chính là các loại cá cơm tươi. Thông thường dựa vào đặc tính di chuyển và phát triển của chúng mà người ngư dân sẽ lựa chọn khu vực đánh bắt. Ngay từ khâu đầu vào, họ đã tinh chọn từ vùng biển khơi những chú cá tốt và đảm bảo chất lượng trong khâu chế biến tiếp theo.

Với loại cá này, có rất nhiều cách để sử dụng. Có thể chiên giòn ngay, có thể chế biến để làm mắm.. Tuy nhiên tại phạm trù bài viết này, chúng tôi xin được chia sẽ và tập trung hơn vào phương pháp sấy khô.

Cá sau khi về bờ được nhanh chóng phân loại, sau đó rửa, sở chế sạch, sẽ mang đi ướp với muối loãng. Tiếp theo đó đưa lên các vỉ chuyên dụng để phơi. ( Lưu ý nơi phơi phải là những nơi có nhiều nắng cao ráo và thoáng mát ). Không gian phơi để đảm bảo yếu tố về an toàn vệ sinh thực phẩm nên là không gian khép kín. Nhằm tránh tối đa sự tác động của điều kiện môi trường đến chất lượng sản phẩm.  Thông thường mỗi 4kg cá cơm tươi sẽ thu lại được 1kg các cơm khô.

Cuối cùng là đóng gói, bảo quản và vận chuyển đến tay người tiêu dùng.

Phân biệt một số loại cá cơm sấy khô phổ biến trên thị trường

Mặc dù có rất nhiều loại cá cơm nhưng có một số loại thường thấy và phổ biến nhất là

Cá cơm than hay còn gọi là cơm đen

So với các loại cá cơm khác cá cơm than có thành phần đạm vitmian và các khoáng chất cao hơn nên chúng được sử dụng làm nước mắm nhĩ. Hình dáng chúng là hình trụ tròn, thịt mềm, thân dài 6-8cm, 2 bên lườn là 2 sọc đen chạy dọc Thân hình chúng nhỏ dẹt về 2 bên, khác với cá cơm trắng phần đầu của loại này khá nhỏ, mõm ngắn và nhọn, đôi mắt to cách xa nhau một khoảng rộng có phần lồi ra.Miệng của chúng rộng, hàm trên ngắn hơn so với hàm dưới, đều có răng ở cả 2 hàm, khe mang rộng và có mang giả, phần lưng của cá cơm than có màu xanh dương đậm, vảy dày và nhỏ, vây mỏng bám ở phần lưng và bụng. Được gọi là cá cơm than để dễ dàng phân biệt với các loại cá cơm khác.Loại này hay xuất hiện vào khoảng tháng 3 âm lịch.

Cá cơm sữa hay còn gọi là cá cơm mờm

Cá cơm sữa hay còn gọi là cá cơm mờm, ở Việt Nam loại cá này tập trung nhiều ở vùng ven biển miền Trung, loại này rất nhỏ chỉ khoảng 2-3cm, thân chúng có màu trắng bạc , thịt mềm và không có xương nên cả trẻ con và người lớn đều có thể ăn được. Hàm lượng canxi có trong loại này khá cao nên tốt cho các bà bầu, trẻ em và phụ nữ cho con bú. Do đặc tính thịt ngọt, mềm,ít xương nên chúng được sử dụng chế biến thành nhiều món kho , rim rất hao cơm.

Cá cơm săn

Giống như cá cơm trắng kể trên, khô cá cơm săn có thịt ngọt, dai . Kích thước của chúng rất nhỏ được khai thác lên bờ bằng việc thả lưới, đặc tính chung của chúng là sống theo bầy đàn nên mỗi lần thu hoạch chúng sẽ được một mẻ lớn, lợi nhuận thu về rất cao.Chúng thường sinh sản từ giữa tháng 7 âm kéo dài đến gần tết.Loại này cũng được sử dụng để làm nước mắm rất ngon.

Thịt cá cơm săn có hàm lượng dinh dưỡng cao giàu chất đạm,tốt cho sức khỏe, chúng được chế biến thành các món ăn từ bình dân tới thượng hạng.

Ngoài giá trị mang lại từ cá tươi thì cá cơm khô cũng là món ăn tuyệt vời hơn hẳn các loại khô cá khác. Đặc điểm cơ bản của chúng là nhỏ, dễ ăn, có thể ăn cả xương nên chiếm được cảm tình của rất nhiều người.

Cá cơm tấm

Loại cá này có mình tròn, thịt chúng mềm, thân dài chừng đốt ngón tay, có hai sọc đen chạy dài khắp 2 bên lườn.Chúng thường chỉ có vào mùa nước cạn, khoảng tháng ba âm lịch. Tuy nhiên, trước đó khoảng nửa tháng, người ta đã thấy chúng còn rất nhỏ, chỉ to hơn cây tăm một chút. Với tập tính của chúng là thường sống thành từng bầy đàn nên khi thấy chúng lấm tấm như hạt mưa bơi dưới nước nên đã được ngư dân yêu quý và đặt tên cho nó xuất hiện, từ đấy chúng có tên gọi là tấm, hay đầy đủ hơn là cá cơm tấm.

Ngoài các loại kể trên thì có rất nhiều loại cá cơm với mỗi loại là một tên khác nhau, như cá cơm sông, cá cơm sọc tiêu, cá cơm đỏ…tuy có ngoại hình chúng có màu khác nhau nhưng tập tính và môi trường sống của chúng thì thường giống nhau và có điểm chung là đều rất bé nên gọi là cá cơm Tấm

Mách bạn một vài mẹo bảo quản và sơ chế các loại cá cơm khô

Để giúp cá khô nói chung và cá cơm khô nói riêng có thể bảo quản lâu, mà vẫn giữ nguyên đặc trưng hương vị,mùi vị của cá khô. Cách khử mùi tanh của một số loại cá khi mua về để chế biến thành các món ăn ngon hấp dẫn thì NavaFood mách bạn một số mẹo sau đây.

Bảo quản khô cá cơm

• Bảo quản trong tủ lạnh : trước khi cho vào tủ để bảo quản bạn cho cá vào túi rồi bịt kín lại không để bị hở, sau đó cho vào tủ lạnh, để ngăn đông hay ngăn mát đều được, nếu thường xuyên dùng thì bạn cho vào ngăn mát, trong trường hợp muốn dự trữ lâu thì bạn nên cho lên ngăn đá ( ít nhất là trong 6 tháng).
• Bảo quản bên ngoài không cần tủ lạnh : nếu bạn muốn giữ được lâu thì khi cá bạn mua về nên phơi thêm 1-2 nắng cho cá thật khô và không còn ẩm, bơi rcá trong quá trình vận chuyển bỏ trong túi kín ít nhiều sẽ bị ẩm lại vì thế bạn nên cho ra chỗ nắng ráo để phơi lại. Khi khô bạn cho vào lớp giấy báo bọc qua nhiều lớp rồi cho vào túi nilon, sau đó để nơi khô ráo thoáng mát. Thỉnh thoảng bạn đem ra hong cho chúng khô rồi lại mang cất đi và bảo quản bình thường.
• Hút chân không cho sản phẩm, nếu nhà bạn có bộ hút chân không thì sản phẩm mua về bạn cho vào máy hút chân không rồi dính chắc chắn phần đầu túi lại bằng cách này bạn có thể bảo quản từ 6tháng đến 1 năm

Sơ chế trước khi chế biến món ăn

Bản chất của cá trước khi được phơi, sấy khô đều được rửa qua muối, hoặc ngâm qua với nước muối cho nên ít nhiều sẽ bị một lượng muối ngấm vào trong cá, khiến cá bị mặn vì thế nếu không biết sơ chế cho giảm độ mặn thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng món ăn khi chế biến.

• Cách 1 : bạn cho cá khô ngâm trong nước vo gạo, nên cho thêm một xíu muối nữa để cân bằng độ mặn trong cá, chú ý không nên cho thêm nước chanh vào vì trong nước chanh có tính axít sẽ làm ảnh hưởng đên dinh dưỡng có trong thịt cá. Ngâm khoảng 25-30 rồi cho cá ra rá và rửa sạch.
• Cách 2: ngâm với nước ấm, cá mua về cắt túi ra rồi cho vào ngâm với nước nóng, chú ý nhiệt độ dưới 50 độ, với cá được phơi dưới 3 ngày thì ngâm 15-20 phút rồi rửa sạch,cá phơi trên 3 nắng thì ngâm 30 phút.
• Với các loại cá có độ béo cao thì không cần ngâm qua nước nóng .

Cách chọn cá cơm khô chuẩn chất lượng

Khô cá cơm là một trong những món ăn dân dã quen thuộc được nhiều người Việt ưa chuộng, nhất là trong những ngày thời tiết mưa gió hay se lạnh, được xem như là món ăn “ quốc dân” của tất cả các gia đình.Để có một món khô cá ngon thì bạn cũng phải biết chọn được những nguyên liệu đảm bảo chất lượng.

• Khi mua cá cơm khô bạn nên chú ý màu sắc của chúng. Mỗi loại cá sẽ có màu sắc đặc trưng mà từ đó bạn có thể đưa ra nhận biết. Ví dụ như cá cơm tấm hoặc cá cơm mờm có màu vàng trong, sờ vào tay không thấy bị dính nhớt hay thấy ẩm ướt.Nếu như bạn thấy cá cơm bị đục, xuất hiện những vệt màu không đồng đều thì không nên mua. Bởi vì, những sản phẩm như vậy đều là hàng kém chất lượng, không được phơi khô hay bảo quản kỹ càng.   Ngoài ra trên thân cá, nếu bạn quan sát thấy có vẩy mốc xanh hoặc xám thì tuyệt đối đừng nên lựa chọn chúng.
• Bạn phải chú ý đến mùi của cá bởi vì những con cá khô chất lượng tốt thì sẽ có một mùi tanh đặc trưng chứ không phải mùi ôi thiu và rất dễ để nhận biết việc này. Đây là điều cơ bản mà bạn cần phải biết để mua được sản phẩm ngon và đạt chất lượng.
• Hiện nay có nhiều loại khô cá cơm với các kích cỡ khác nhau, nên khi lựa chọn bạn phải chú ý đến đặc điểm này để chọn được cá có chất lượng tốt. Bên cạnh đó bạn nên tìm đến các cơ sở uy tín, xuất xứ sản phẩm rõ ràng, để có thể mua được hàng đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm.